Sekret(era)

Dziś w czasach SMS-ów i e-maili, krótkich i szybkich wiadomości, zapomnieliśmy o wartości, jaką był odręcznie napisany, prawdziwy list. Możliwe, że jesteśmy zbyt zabiegani, by ćwiczyć się w sztuce pięknego pisania i cierpliwie czekać na odpowiedź.

A dawniej, listy bywały dziełami sztuki kaligraficznej i oczekiwanie na nie dłużyło się w nieskończoność, gdy transport pocztowy trwał całymi tygodniami. Zachowane do naszych czasów są źródłem wiedzy o  minionym świecie, skarbnicą wiedzy o przeszłości. 

Epistolografia, czyli sztuka pisania listów bujnie rozwinęła się w  XVIII w. Pisano listy długie i krótkie, poważne i banalne, ciekawe i śmiertelnie nudne, wiadomości często zawierały zaszyfrowane przesłanie. W listach przesyłano sobie ploteczki i  pozdrowienia, pukle włosów czy zasuszone kwiaty, a czasem tylko pocałunki lub nikły zapach perfum. Opatrzone zamaszystym podpisem, zamknięte pieczęcią lakową ruszały w drogę, do rąk adresata. 

Korespondencja nie mogła wpaść w niepowołane ręce. We Francji około 1750 roku powstały specjalne meble o nazwie sekretera (z fr. secrétaire à abattant), w Polsce często nazywana praską. Dołem przypomina dwudrzwiową szafkę lub trzyszufladową komodę. Natomiast część górna to wysuwany prosty pulpit lub otwierana i chowana na zasadzie żaluzji część środkowa oraz zespół szafek i małych szuflad. Wśród nich obowiązkowo tajemniczy, ukryty schowek służący oczywiście do skrycia drobiazgów i sekretów korespondencji.

Sekretera swój tryumf święciła w dobie rokoka, wśród arystokracji i szlachty, kiedy była najbardziej luksusowym meblem służącym do pisania i przechowywania listów (w tym intymnych, związanych z licznymi romansami). Niemniej  w XIX wieku nie wyszła z użycia lecz nadal była modna w mieszczańskim stylu Biedremeier, choć zmieniły się detale i ozdoby, nie zrezygnowano z tajemnego schowka. 
W łańcuckim Zamku zobaczyć można tego typu meble pochodzące z XVIII wieku w Korytarzu Czerwonym. Prawdopodobnie nie kryją w sobie już żadnych liścików, lecz kto wie....?

Bibliografia:

Stefan Kozakiewicz, Słownik Terminologiczny Sztuk Pięknych, Warszawa 1969.

www.starychmebliczar.pl

MJT 
fot. archiwum MZŁ
wszelkie prawa zastrzeżone