HISTORIA JEDWABIU

Jedwab, to piękna, trwała i chroniąca przed chłodem tkanina, o której opowiada chińska legenda, która urosła do rangi historii. W roku 2697 p.n.e. według chronologii chińskiej, to jest około 500 p.n.e. panował  pierwszy cesarz Huang Di zwany „Żółtym”, który był wynalazcą pisma, busoli, koła garncarskiego, twórcą sztuk i rzemiosł, fundatorem domów i świątyń, jego żoną była księżniczka Xi Lingshy. Pewnego razu przechadzając się po ogrodach pałacowych dostrzegła gąsienicę, która przędła kokon uczepiony gałęzi drzewa, pomyślała że mogłaby ona posłużyć do  utkania zeń materiału na swe suknie. Znalazła sposób rozwinięcia nici z kokonu, przędzenia, szycia i zdobienia haftami, i odtąd w Chinach zaczęto hodować gąsienice.

Sam cesarz osobiście projektował wzory jedwabnych szat i ogłosił prawo, które umożliwiło rozpoznanie członków każdej z klas społeczeństwa po stroju.

Suknie cesarskie miały być czarne, spodnie żółte i haftowane w kwiaty, smoki i bażanty.

Inna historia mówi, że w trzecim tysiącleciu w środkowym biegu Żółtej Rzeki pojawiły się osady ludzkie, a ludność w nich  żyjąca, żyła z  uprawy roli, przędli konopie i pokrzywy, wypierając tym samym skóry zwierzęce.

Na kokon natrafiono w prowincji Shaaunxi, pośród przedmiotów pochodzących z  epoki kamienia gładzonego. Szczątki odnalezionego najstarszego jedwabiu liczą blisko 5000 lat co dowodzi istnienia  w tamtych czasach tego szczególnego rzemiosła. Noszenie jedwabiu było  przywilejem. Mógł on służyć jako tkanina dla członków rodziny cesarskiej i najważniejszych dostojników dworskich dla których szyto z  niego ubiory czy sztandary. Od czasów Żółtego cesarza nastąpiła zmiana w modzie, cesarz pojawia się w szatach z białego jedwabiu wyłącznie w pałacowych wnętrzach, zaś podczas uroczystości czy zabaw nosi szaty żółte, podobnie jego żona oraz najstarszy syn.

Konkubinom przystoi fioletowy jedwab, będący także kolorem dowódców wojskowych,  niżsi rangą noszą mundury czerwone czy czarne.

Przy hodowli jedwabników pracowały wyłącznie  kobiety. 

Za panowania dynastii Han, Chiny podejmują handel z sąsiadami a jedwab zyskuje rangę waluty w kontaktach zewnętrznych. Każda cesarzowa, księżna czy chinka miała własną kokoniarnię, mimo tego obowiązywał zakaz wywozu jaj.

Dziś piękną i niespotykaną makatę jedwabną możemy spotkać w Salonie Kolumnowym łańcuckiego Zamku, i jak czytamy w dziewiętnastowiecznych inwentarzach zamkowych „na którym różne kolorowe Ptaki, y kwiaty Chińskie wyszywane” i listwami pozłacanemi obłożone”.

Pochodzi ona z przełomu XVII i XVIII wieku i liczy blisko 23 metry kwadratowe. Jedwabny haft chiński w końcu XVIII wieku stał się tłem dla rzeźby przedstawiającej Henryka Lubomirskiego dłuta Antoniego Canovy.

Skorzystaliśmy z Marii Gutkowskiej-Rychlewskiej Historia ubiorów oraz Zofii Kossakowskiej Szanajcy i Bożenny Majewskiej-Maszkowskiej