Oczekiwanie na św. Mikołaja

Z początkiem grudnia cały świat wypełnia radosne oczekiwanie na św. Mikołaja, który przybywa, by obdarować prezentami, dobrym słowem i pochwałą. 

Tradycje związane z jego wizytą bywają zaskakująco odmienne w różnych krajach. Różnorodność dotyczy zarówno wyglądu, jak i środków lokomocji używanych przez Świętego. W naszych czasach Mikołaja najczęściej reprezentuje świecki amerykański Santa Claus ubrany w czerwony strój. Chociaż Rosjanie są przekonani, że tak właśnie wygląda Dziadek Mróz, nie mniej hojny w rozdawaniu prezentów. W wielu krajach dzieci wierzą, że Mikołaj przybywa z północy saniami zaprzężonymi w renifery, jednak holenderski Sinterklaas przyjeżdża z Hiszpanii na białym koniu. A jako Père Noël lub Papá Noel czy Papai Noel dociera wszędzie tam, gdzie sięgały wpływy kultury francuskiej.

Pierwowzorem różnorodności mikołajkowych zwyczajów jest chrześcijańska tradycja, upamiętniająca św.  Mikołaja biskupa, cudotwórcę żyjącego w IV w położonym nad Morzem Śródziemnym mieście Mirra. Gdy relikwie św. Mikołaja przewieziono  do włoskiego Bari, rozpowszechniony od VI w. w Azji Mniejszej kult zdominował w XI w. świat śródziemnomorski 

Mirreński cudotwórca zasłynął wszechstronnym patronatem zostając opiekunem marynarzy, rybaków, krawców, tkaczy, rzeźników, kupców, młynarzy, kamieniarzy, piwowarów, aptekarzy, adwokatów, uczniów, podróżnych, dziewcząt pragnących znaleźć mężów, nie wspominając  o poważnych stowarzyszeniach, korporacjach itp.

Szczególnym kultem św. Mikołaj cieszy się na terenach dawnej Rusi i późniejszej Rosji, gdzie patronował każdej trudnej życiowej potrzebie. Jego podobizny znajdowały się w każdym domu. Oprócz centralnie umieszczonej postaci Świętego malowano  sceny z jego życia i dokonane cuda.

Na ikonach ubrana w szaty biskupie postać dobrotliwego Mikołaj Cudotwórcy przybiera niekiedy wojowniczy wygląd. 

Ukazując się z mieczem w prawej dłoni i obronnym grodem w lewej święty biskup obronił przed pogańskimi wojskami Batu-Chana leżące ok. 100 km na zachód od Moskwy miasto Możajsk i odtąd zwany jest Mikołajem Możajskim.