Od tabliczki do tabletu czyli powrót do szkoły!
Nieuchronnie zbliża się koniec wakacji i czas powrotu do szkoły. Niegdyś rolę kilku zeszytów pełniła mała, czarna tabliczka, oto jej historia...
Władze ogłaszały uchwały, zarządzenia, ustawy, rozliczenia,
sprawozdania finansowe, szkoły domagały się podręczników, kapłani- świętych
ksiąg. Jak utrwalić dedykacje dla bogów, uwiecznić pamięć zmarłych, jak sprawić, by zapisy były trwałe.
Przedmiotem, który spełnił te wymogi były tabliczki gliniane, używane jako
materiał piśmienniczy na Bliskim Wschodzie. Olbrzymie złoża gliny w dolinach
Tygrysu i Eufratu, nasunęły starożytnym Sumerom , Asyryjczykom i Babilończykom
oryginalny pomysł pisania na tabliczkach, a właściwie wyciskania na nich znaków
ideograficzno-sylabowych za pomocą rylca z zaostrzonej trzciny lub kości, który
zostawiał ślad w kształcie klina (stad nazwa pisma klinowe). Po zapisaniu tabliczki były wypalane, co w suchym klimacie powodowało ich niezwykłą trwałość. Do dziś
zachowały się setki tysięcy zapisów z IV i III tysiąclecia p.n.e.
Wiele z tych tabliczek glinianych używano w szkołach.
Inną formą były
tablice z brązu na których upamiętniano uczniów nagrodzonych za zdanie egzaminu.
Jeszcze inne - woskowe rozpowszechniły się w Rzymie i Grecji i
służyły do zapisywania tekstów o doraźnym znaczeniu /notatki, ćwiczenia
szkolne, brudnopisy/.W tabliczkach drewnianych wydrążano warstwę wewnętrzną i
wlewano cienko roztopiony wosk, zabarwiony na czarno, po zastygnięciu pisano na
nich metalowym rylcem określanym styl, miał on dwa końce o
różnym przeznaczeniu. Jeden ostry szpiczasty służył do pisania, a drugi płaski
służył do wyrównywania, szpachlowania, tego co zostało wcześniej napisane. Tego
typu tabliczki odnaleziono w Pompei i Herkulanum.
Tabliczki łupkowe mimo, że z kamienia i drewna, nie były
dużo cięższe niż porównywalnej wielkości zeszyt czy notes. Warstwa lekkiego, jak
na skałę, łupka miała około 2-4 milimetry .
W czasach, gdy papier był drogi, tabliczki łupkowe
wielokrotnego użytku były dobrym rozwiązaniem. Dzieci mogły się na nich uczyć
pisać bez kosztów związanych z zakupami zeszytów, obsadek ze stalówkami czy
atramentu. Początek ich wiąże się z XIV, z Niemcami-Kolonią. Zachowały się na
nich różnotematyczne notatki sporządzane przez uczniów jesziwy, najstarsze z nich
były jednostronne.
Tabliczki łupkowe najdłużej popularne były w Niemczech,
obowiązek pisania na nich istniał do lat 70. XX, wynikało to z dostępności surowca z którego
były wykonane oraz powszechnego obowiązku
nauki, ściśle przestrzeganego. Były one tanie i łatwo dostępne.
Na tabliczkach pisano rysikiem, klasyczny zrobiony był z
łupka. Rysik miał początkowo długość standardowego ołówka. Ich produkcję zakończono po czterystu latach w 1968 roku w Steinach.
Dla dzieci wynaleziono rysik kredowy wykonany ze zmielonej,
sklejonej kredy. Pisało się nim łatwiej, gdyż nie wymagał dużego nacisku.
Dziś mała, czarna tabliczka (ang. tablet) też zawiera w sobie ogrom wiedzy.
Komentarze
Prześlij komentarz