Izabella - ambitna, przenikliwa i bystra

 „ nikt inny nie potrafi dać lepszego wyobrażenia o sposobie życia polskiego, graniczącym prawie z bajką, o czasach największej świetności i elegancji Rzeczpospolitej” Pisał o Izabelli Lubomirskiej (1736-1816) książę Klemens Lothar von Metternich. 

Zaliczana była do pierwszych dam swojej epoki, świadoma swej pozycji społecznej, ale i wiążącej się nią odpowiedzialności. Inteligentna i wszechstronnie wykształcona dbała, aby jej cztery córki Izabela, Aleksandra, Konstancja i Julia mówiły biegle w języku ojczystym. Wierzyła w potęgę oświaty utrzymując liczne szkoły dla poddanych.

Księżna wzrastała w atmosferze środowiska postępowego, często toczyła ze swoim ojcem Augustem Czartoryskim wielogodzinne dysputy, była mu niezwykle oddaną, kiedy przedstawiono jej kandydata na męża, do którego czuła wstręt zaaprobowała wybór rodziców. Małżonkiem Izabelli został Stanisław Lubomirski, Strażnik Wielki Koronny a od 1766 roku Marszałek Wielki Koronny. Ogromnym sentymentem darzyła przystojnego kuzyna Stanisława Augusta Poniatowskiego, młodzieńcza miłość do niego zaważyła na całym jej życiu. Oboje mieli podobne gusty, upodobania i poglądy.

Po ślubie pierwsze lata Lubomirscy spędzają w Warszawie, młoda ambitna księżniczka o wszystkim miała wyrobiony własny sąd i na każdy temat wypowiadała własne zdanie.

Na koniec lat 50. XVIII wieku przypada podróż po Europie, małżonkowie odwiedzają kolejno: Austrię, Niemcy, Holandię, Brukselę i Francję. Szczególnie ta ostatnia z podróży odegra olbrzymią rolę w kształtowaniu gustu i zainteresowań Izabelli, ciągle miała potrzebę nowych doznań i wrażeń, pałała chęcią poznania nowych ludzi, utrzymywała kontakty z intelektualistami oraz licznymi artystami, którzy ją podziwiali, przyjaźniła się z panującymi, należała do międzynarodowej elity.

Izabella nie była pięknością, lecz była ambitna, przenikliwa i bystra. Dysponowała ogromnym majątkiem, który umożliwiał jej ciągłe inwestycje i zmiany w rezydencjach do niej należących oraz pozwalał na tworzenie nowych. Potrafiła znakomicie inwestować, nabywała kopalnie, założyła hutę szkła, papiernię, wytwórnię powozów, rozbudowała prywatne uzdrowisko, wprowadziła świadczenia socjalne oraz zorganizowała lecznictwo. 

Niezwykle muzykalna, łącząca francuską elegancję z angielskim komfortem w istotny sposób wpłynęła na kształt łańcuckiej rezydencji. To dla niej w Łańcucie powstały najpiękniejsze wnętrza Apartament Damski, Sala Balowa, Teatr Zamkowy, Wieka Jadalnia, Galeria Rzeźb, Salon Kolumnowy, Apartament Chiński czy Turecki zachowane w niezmienionym stanie po dzień dzisiejszy.

Do końca życia Księżna Izabella zachowała niezwykły humor i werwę, z jej twarzy opatrzonej dużymi czarnymi oczami przebijał dowcip i żywość. Zwykle używała lornetki i w charakterystyczny sposób układała rękę podpierając bok.

Zmarła mając osiemdziesiąt i pół roku w Wiedniu w 1816.

Skorzystaliśmy z Mecenat artystyczny Izabelli z Czartoryskich Lubomirskiej 1736-1816. Bożeny Majewskiej Maszkowskiej, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1976

BL
wszelkie prawa zastrzeżone

Może zainteresuje Cie również

1792. Niezwykłe lato

Niedzielny festyn