W rocznicę ślubu

Porozmawiajmy, mój Aniele, o sztukach pięknych. Jest to rodzaj gadaniny, który, podobnie jak ty, bardzo lubię.*

Aleksandra urodziła się w 1758 roku jako druga córka Izabelli i Stanisława Lubomirskich. Urodziła się w Lublinie, ale dorastała w rodzinnym pałacu w Wilanowie otoczona przez cenne dzieła sztuki. Dzięki matce otrzymała staranne i wszechstronne wykształcenie.

W 2 czerwca 1776 roku została żoną wybitnego kolekcjonera i znawcy antyku Stanisława Kostki Potockiego, polityka i patrioty, współtwórcy Konstytucji 3 Maja. Małżeństwo było zaaranżowane przez Izabellę oraz opiekunkę Kostki Potockiego, Katarzynę z Potockich Kossakowską. Jednak pomimo iż małżeństwo nie było do końca wolą państwa młodych. Pokochali się i stworzyli dobraną parę. Swój trwały związek oparli na wspólnych wartościach i postawach. Oboje dzielili ze sobą ogromną pasję do sztuki, kolekcjonerstwa, zamiłowanie historii i zabytków. Upiększali pałac w Wilanowie, troszczyli się o ubogich ze swoich dóbr. Należeli również do wolnomularzy. Aleksandra dzięki wrodzonym umiejętnościom i znawstwu potrafiła równie sprawnie jak małżonek oceniać, opisywać i nabywać bezcenne dzieła. To Aleksandrze mąż zadedykował swoje wielkie dzieło O sztuce u dawnych, czyli Winkelman polski.

Po ślubie małżonkowie zamieszkali w pałacyku dla nich wybudowanym willi Roskosz. Następnie w Olesinie koło Puław. Oboje wspólnie podróżowali. Po przejściu Wilanowa z rąk Izabelli w ręce córki w 1799, Potocki  opracował plany organizacji w nim pierwszego w Polsce muzeum otwartego dla wszystkich. Najstarsze wpisy pochodzą z 1805 roku.

Po śmierci męża w 1831 roku w wilanowskim parku wystawiła mu pomnik Wyrocznię- Oraculum o skomplikowanej symbolice pełnej odniesień do miłości i oddania.

To także dzięki Stanisławowi Kostce Potockiemu łańcucka Galeria Rzeźb zawiera kilka ciekawych eksponatów, które kupił wraz ze swą teściową podczas wspolnych podróży do Włoch

*cytat pochodzi z listów Stanisława Kostki Potockiego do Aleksandry.