Commedia dell'arte

A zatem mamy scenę pod gołym niebem, za tło służy nam tylko kawałek płótna, który możemy szybko zwinąć i zabrać w dalszą drogę. Sceną jest rynek miasta, czasem targ, a tłem namiot i  to przed nim wystawiamy ku uciesze gawiedzi małe scenki. Liczymy, że skuszeni naszymi żartami, tym że nieustannie rozbijamy sobie nos, wpadamy na siebie i dajemy tysiące kopniaków, zechcą zapłacić za bilet i oglądać całe przedstawienie. 

Commedia dell'arte narodziła się w XVI wieku we Włoszech z mariażu literackiej, renesansowej commedia erudita dla której sceną były wnętrza pałacu i przedstawień artystów ulicy - clownów, linoskoczków, minstreli, żonglerów, mimów etc. Bazowała na prostych dekoracjach, rekwizytach i grze aktorów.  Pierwsze udokumentowane przedstawienie odbyło się w Padwie w 1545 roku. Pojęcie commedia dell'arte,  odczytać można dwojako, odnosząc je bądź do komedii umiejętności aktorów, ich indywidualnego repertuaru żartów, śmiesznych przemówień, min, "obelg" i akrobacji z których dowolnie czerpali w czasie improwizowanych przedstawień, bądź do faktu, że była to sztuka tworzona przez aktorów-specjalistów, a nie amatorów. Czasem nazywana jest też commedia della maschera, komedią maski, a ta była ważnym elementem kreacji postaci, bardzo wymyślna, przesadna budowała jej cechy. 

Była to forma teatru popularnego, mająca trafiać do każdego. Bohaterowie sztuk reprezentowali wszystkie charaktery /typy/ jakie spotkać można w społeczeństwie  -ludzi mądrych i głupich, biednych i bogatych, panów i służących. Scenariusz oparty był na prostym schemacie - młodzi kochankowie (innamorati), by się połączyć  muszą z pomocą sprytnego sługi (zanni) przechytrzyć zazdrosnego starca (il vecchi). Krótka zabawna opowieść przerywana była lazzi - pokazami aktorskich umiejętności akrobatycznych. 

Choć okres świetności commedii dell'arte przypada na okres XVI-XVIII wieku to stworzyła ona swoistą gramatykę współczesnego teatru, wpływając na teatr szekspirowski i molierowski, a jej echa odnaleźć można w kreacjach Charliego Chaplina, Braci Marx i współczesnych sitcomach. cdn

EKŁ
wszelkie prawa zastrzeżone