W Wielki Piątek

Dziś Wielki Piątek dzień Wielkiego Tygodnia upamiętniający śmierć Chrystusa na krzyżu. Wiernym o głębokiej wymowie i symbolice męki Jezusa przypominać mają sceny Pasji z łac. cierpienie. W zbiorach łańcuckiego Zamku przechowywany jest zegar-pasyjka, należący do unikatowych przedmiotów wśród dzieł sztuki, będących jednocześnie połączeniem przedstawienia Ukrzyżowania Jezusa Chrystusa i zegara. Takie obiekty były wytarzane dla dostojników kościelnych już w drugiej połowie XVIII wieku, stawiano je na ołtarzach podczas mszy. Łańcucka pasyjka jest jednym z rzadszych zachowanych przykładów. 

Przyglądnijmy się jej uważnie.  Ponad okrągłą tarczą zegara na niewielkim wzniesieniu widzimy krzyż, na którym wisi boleśnie wygięty Chrystus, odziany jedynie w perizonium. Obok krzyża zgodnie z tradycją stoi Matka Boża Bolesna i św. Jan Ewangelista. Krzyż jest symbolem zwycięstwa przez śmierć i nadziei pokładanej w Zbawicielu jako dawcy życia wiecznego. Pod krzyżem rosną kwiaty, między innymi róża jako symbol miłości Boga, który na krzyżu odkupił grzeszną ludzkość. Pośród kwiatów leży czaszka Adama. Jest to z jednej strony odniesienie do Chrystusa jako nowego Adama oraz do legendy, zgodnie z którą miejsce ukrzyżowania znajdowało dokładnie w miejscu w których pochowany miał być biblijny Adam. Ponadto golgota w języka hebrajskiego znaczy czaszka.

Okrągła tarcza zegara jest flankowana przez dwa anioły trzymające symbole - narzędzia Męki Pańskiej. Po prawej koronę cierniową, gąbkę, którą zgodnie z tekstem Ewangelii żołnierze namoczyli w occie i podali Jezusowi do picia oraz gwoździe. 

Anioł po lewej trzyma masywną kolumnę z biczami na pamiątkę ubiczowania Jezusa przed Drogą Krzyżową.

W Wielki Piątek w Kościele łacińskim nie odprawia się Mszy Świętej. Wierni nawiedzają odsłaniane po południu groby Pańskie, przy których wartę pełni straż zwana u nas „Turkami” i uczestniczą w nabożeństwach Drogi Krzyżowej. W dawnej Polsce tradycją były też świąteczne kwesty na rzecz ubogich organizowane przez arystokrację. W domach trwały ostatnie intensywne przygotowania, przybywali goście.

MJT
wszelkie prawa zastrzeżone