I stał się kolor...

Portret Agnes,
 siostry Haralda, ok. 1907-10 r.,
technika trójbarwna (autor Harald Renbjør)

Idea trwania, nieśmiertelności i związana z nią potrzeba utrwalania wizerunków i obrazu świata, w którym żyjemy jest bardzo dawna. W XIX wieku do malarstwa, które tę potrzebę zaspokajało dołączyła fotografia. Pierwsze dalekie od doskonałości zdjęcie powstało w roku 1827/28, ale dopiero 1839 uznawany jest za rok narodzin fotografii, początkowo wyłącznie monochromatycznej. Kolejne eksperymenty doprowadziły szybko do wykonania kolorowych zdjęć. W 1861 roku fizyk James Maxwell uzyskał pierwszą trwałą fotografię barwną, a w 1877 Louis Ducos du Hauron utrwalił widok miasteczka Agen i to zdjęcie przeszło do historii jako pierwsza kolorowa fotografia. 

 Otwarta w budynku dawnego Kasyna urzędniczego wystawa poświęcona Haraldowi Renbjør’owi - przybliża rozwój techniki fotograficznej, jest okazją do zobaczenia wyposażenia laboratorium norweskiego fotografa  oraz licznych kolorowych zdjęć jego autorstwa. 

Harald Renbjør, Autoportret z Leicą, 1930-33 r.,
film czarno-biały

Harald Renbjør (1889-1956) był najważniejszym pionierem fotografii barwnej w Norwegii. Zainteresował się fotografią barwną w bardzo młodym wieku. Jego dwa portrety autochromowe najprawdopodobniej pochodzą sprzed 1910 r., możliwe że nawet z 1907 r.

Pracował techniką trójbarwną już w 1907 r., kiedy kupił papier Pinatype u Hoechsta, największego niemieckiego dostawcy produktów chemicznych.

Chłopiec na nartach,
najstarsze zachowane w Norwegii zdjęcie kolorowe,1907 r.,
technika trójbarwna (autor Harald Renbjør)

Używał techniki autochromu od samego początku i próbował niemal każdego z procesów barwnych, gdy tylko się pojawiały. W wieku 17 lat Harald zaczął praktykę fotograficzną w Trondheim. W 1909 r. uzyskał miejsce w renomowanej K.k. Graphische Lehr – und Versuchsanstalt w Wiedniu, na której czele stał, jako Hofrat, prof. dr Josef Maria Eder.

Spichlerze w Levanger,
1907-10 r., autochrom (autor Harald Renbjør)

Następnie Harald Renbjør studiował chemię na Norweskiej Akademii Technicznej w Trondheim. Pracował jako asystent chemii na uniwersytecie w Kristanii (późniejsze Oslo) i w latach 1927-28 jako nauczyciel chemii rolniczej w Norweskiej Akademii Rolniczej.

Następnie wrócił do domu, by prowadzić rodzinny interes. W latach 30. XX w. śledził rozwój wielowarstwowego filmu barwnego i nauczył się samodzielnego wywoływania filmu Agfacolor NEU. W 1948 r. Harald Renbjør wraz z synem Perem założył pierwsze w Norwegii profesjonalne laboratorium fotografii barwnej.

W latach pięćdziesiątych aż po lata sześćdziesiąte XX w. laboratorium Renbjøra było wiodącym laboratorium w Norwegii, przyjmującym filmy do obróbki z całego kraju oraz z zagranicy. Laboratorium prowadziło działalność aż po wczesne lata 70. XX w.(jk)

Śmiejące się dzieci (rodzeństwo Randi i John Wold)
 1939-40 r., Agfacolor (autor Harald Renbjør)

Dziś jedną  z naszych podstawowych form komunikacji jest własnie fotografia, a utrwalanie wizerunku jest niezwykle proste. Wystawa w d. Kasynie skierowana jest nie tylko do miłośników historii fotografii, to również okazja do zobaczenia, jak wiele wysiłku, ale też i pasji wymagało wykonanie pierwszych zdjęć. W czasach selfie często wiele osób nie zdaje sobie z tego sprawy.  Wystawa jest również okazją do spotkania z Norwegią i Norwegami, nie tylko dla osób ceniących kulturę skandynawską. 

EKŁ

wszelkie prawa zastrzeżone