#Śmierć Alchemika

13 marca 1719 roku w Dreźnie zmarł jeden z najsłynniejszych alchemików w historii- Johann Friedrich Böttger (4 lutego 1682- 13 marca 1719) – niemiecki alchemik, uznawany za twórcę europejskiej porcelany twardej.

Historia tego człowieka z pewnością nadaje się na niezwykle ciekawy scenariusz filmowy. 

Urodził się w Schleiz 4 lutego 1682. Już jako dziecko wyróżniał się wśród rówieśników zdolnościami matematycznymi i zamiłowaniem do nauk ścisłych, zwłaszcza chemii. W wieku czternastu lat rozpoczął praktykę w Berlinie u aptekarza Zorna. Podczas nauki w aptece zainteresował się alchemią.*

Szybko rozeszły się wieści na temat jego niezwykłej umiejętności zamiany srebrnych monet na złote. Legendy na ten temat sprawiły, iż poszukiwany był między innymi przez króla Prus Fryderyka I oraz elektora Saksonii Augusta II Wettina (król Polski w latach 1697–1706 i 1709–1733). Jednak to Wettinowi w 1701 roku udało się jako pierwszemu pochwycić i uwięzić Böttgera. Polski król od dawna interesował się alchemią i możliwoścprzemiany nieszlachetnych metali w złoto. Dlatego, kiedy uciekający przed Fryderykiem I, Böttger przekroczył granicę Saksonii, od razu został schwytany i dostarczony przed oblicze władcy. 

Król zażądał od niego stworzenia złota obiecując mu wolność, gdy wyjawi tajemną formułę. Młody alchemik pilnie pracował mając do dyspozycji dobry zespół (w tym Ehrenfried Walther von Tschirnhausa) i świetnie wyposażone laboratorium. Jednak w przeciągu lat zamiast złota opracował przepis na "białe złoto". 

Tajemnica uzyskania porcelany była tak cenna, iż nawet po uruchomieniu pierwszej w Europie manufaktury "białego złota", Böttger nadal pozostawał królewskim więźniem. Jedna z legend mówi, że w manufakturze w Miśni na ścianie było wypisane motto "Tajemnica aż do śmierci".

 

wazon z czerwonej kamionki böttgerowskiej, Muzeum- Zamek w Łańcucie

Wolność odzyskał dopiero 19 lipca 1714. Nadal mieszkał w Saksonii. Był już wtedy schorowanym człowiekiem. Lata pracy w trudnych warunkach, jak ciemne i wilgotne lochy, praca z oparami chemikaliów w źle wentylowanych pomieszczeniach, przyczyniły się do zatrucia organizmu. Zmarł w 1919 roku mając zaledwie 37 lat.

Stanisław Kostka Potocki tak pisał o porcelanie "Później założył Bötticher w Meissen rękodzielnią prawdziwej porcelany, lecz sekret pierwszej porcelany, czyli ziemi jego, z nim zaginął, i dlatego się ona co dzień rzadszą staje" (Stanisław Kostka Potocki 1992, cz.i, rozdz. IV, O sztuce u Chińczyków, s 157–158). Być może Potocki miał właśnie na myśli wczesną kamionkę Böttgerowską, której przepis przepadł wraz ze śmiercią alchemika. Czerwona kamionka z czasem została wyparta przez produkcję białej porcelany.

Więcej o pracy Böttgera w Dreźnie dowiecie się między innymi tutaj:

https://edukacjamuzealnalancut.blogspot.com/2017/07/biae-zoto.html 

 *alchemia (z języka arabskiego al-kīmijā)- przednaukowa dziedzina, która swoją genezę ma jeszcze w starożytnym Egipcie. Praktyka alchemiczna łączy w sobie różne elementy z innych dziedzin jak: chemia, fizyka, sztuka, psychologia, metalurgia, medycyna, astrologia, mistycyzm, czy religia. Istotnym celem alchemików była próba poznania metody przemiany ołowiu w złoto, czyli odkrycie kamienia filozoficznego, znalezienie leku na wszystkie choroby, eliksiru nieśmiertelności, a nawet stworzenie ludzkiego życia. 

Paul KIESSLING, Johann Friedrich Böttger pokazuje arkana Augustowi Mocnemu
źródło: www.europeana.eu, Domena Publiczna
 
MJT 
 

Komentarze

Popularne posty