Miasto i jego mieszkańcy. Gloria victis

Są tam rzeczy, o których jeśli ja nie opowiem, 

nikt nigdy wiedzieć nie będzie, 

bo wszyscy prawie spółcześni już wymarli, 

nic głośno nie opowiedziawszy. 

                                                               E.Orzeszkowa                      

Dzisiejszym wpisem rozpoczynamy cykl wspomnieniowy poświęcony Powstańcom styczniowym, których losy splotły się z historią Łańcuta.

Ignacy Kajetan Jacewicz, herbu Sulima  urodził się  w Trokach na Litwie 8 I 1845 roku.

Rodzicami jego byli Wiktor Jacewicz i Zuzanna z Naniewiczów,  dzierżawcy  wsi Jelszczyzna, Ołona, Markowszczyzna w powiecie Trockim. Ignacy w wieku 18 lat, będąc uczniem gimnazjum wileńskiego wstąpił do 4 oddziału powstańczego w Markowszczyznie, w puszczy Rudnickiej nad rzeką Mereczanką. Dowódcą  jego był porucznik Jan Skarżyński. Jeszcze w czasie formowania, oddział został otoczony i rozbity przez Kozaków w potyczce pod Rudziszkami 21 VI 1863 r. W walce poległ dowódca oraz 22 powstańców. Ignacemu Jacewiczowi udało się  przeżyć atak, wraz z kolegą Janem Wysockim  przedostał się do Puszczy Białowieskiej. W pobliżu miejscowości Miedniki Królewskie, zastępca dowódcy 4 oddziału Józef Śniadecki zorganizował nowy oddział powstańczy, który brał udział w walkach pod Ostrołęką 15 VII 1863 r., niestety w skutek zdrady został później  rozbity.
Po upadku powstania rodziny jego uczestników były prześladowane przez władze carskie, majątek Jacewiczów został skonfiskowany, jego nowym właścicielem został  rosyjski pułkownik Jakubowski, sam Ignacy był poszukiwany przez carską policję. 

Jacewicz przedostał się do Galicji, początkowo zamieszkał we Lwowie, skąd  po jakimś czasie przeniósł się do Horyńca, gdzie przyjął posadę oficjalisty. Następnie zamieszkał w Rzeszowie, by ostatecznie w roku 1890 osiąść w Łańcucie, skąd pochodziła jego żona Olimpia Rylska herbu Ostoja, córka powstańca listopadowego, którą poślubił w 1883 roku. Wykonywał zawód drogomistrza. Zmarł w naszym mieście w roku 1906.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918, chcąc uhonorować bohaterów, władze polskie poszukiwały grobów powstańców. W roku 1927 za sprawą  krewnego rodziny Jacewiczów, Antoniego Niedzińskiego delegacja 1 Pułku Piechoty Legionów oraz 14 Pułku Ułanów odnalazła grób Jana Skarżyńskiego i 22 powstańców. Na mogile widniał jeszcze kawałek krzyża oraz tabliczka z nazwiskami poległych porosła mchem. W pobliżu natrafiono na niezwykłe znalezisko: karabin, kosę, parę pistoletów, które przekazano do Muzeum w Wilnie. Grób uporządkowano, a uroczystość dopełniona została odprawieniem mszy za dusze poległych Powstańców. 

Osobę Ignacego Kajetana Jacewicza możemy dziś  przypomnieć dzięki wspomnieniom wnuczki P.Miłosławy Markowskiej z Gruińskich przekazanym w 1993 roku do zbiorów Miejskiej Biblioteki Publicznej w Łańcucie. Dziękujemy również Rodzinie I.K. Jacewicza za udostępnienie fotografii.

opr. Bożena Lauzer
wszelkie prawa zastrzeżone