Magiczne światło kominka

Kominek w Buduarze Rokokowym

Kominki w przeszłości były bardzo popularnym sposobem ogrzewania zamków i pałaców, jednocześnie będąc wspaniałym i niezwykle kosztownym elementem dekoracyjnym. Tak, jak zmieniały się poszczególne style i epoki, kominki również przybierały nowe fantazyjne formy, wzory, ozdabiając niejedno domostwo.

Kominek to dosłownie otwarte palenisko, umieszczone w niszy ściennej i nakryte okapem. Znane były już od starożytności a swoją popularność zawdzięczają średniowieczu. W dawnych zamczyskach stanowiły centralny element każdej dużej sali, będąc jednocześnie ośrodkiem życia towarzyskiego całej rodziny, która zbierała się w kręgu jego światła. Później trafił do dworów należących do drobnej szlachty, by wreszcie zagościć w domach bogatych mieszczan w miastach. Oświetlały, ogrzewały czy wentylowały pomieszczenia i niekiedy występowały wspólnie z piecami.

Pierwsze kominki były duże i proste, wykonane w kamieniu, podobnie jak pierwsze przybory z żelaza, surowe w formie.

W średniowieczu palące się drewno układano bezpośrednio na kamiennym podłożu lub na prostym żelaznym ruszcie, nad nim zawieszano kocioł z użyciem haka lub łańcucha. W palenisku grzebano za pomocą haczyka pokaźnych rozmiarów a z pomocą łopatki wybierano popiół. Z czasem, ruszt staje się praktyczny i ozdobny, z przodu wykończony wysoko w postaci pręta, u góry lekko skręcony, z kilkoma szpikulcami na rożen, tę część nazywa się wilkiem kominkowym, które od XV w. wykonywano parami, kuto lub odlewano. Stojący ruszt wykonany z prętów przeznaczony był na polana.

W XVI w. otwór niszy kominka zostaje ujęty belkowaniem, wspartym na kolumnach, pilastrach  lub konsolach. Ozdabiany był motywami figuralnymi w kartuszach czy płaskorzeźbami. Pod koniec XVI w. zanika okap.

Barok szczególnie wpływa na kształt kominków, podkreśla ich nowy gust, Włosi posiadają ich najbardziej fantazyjne formy, Francuzi zaś rozmiłowują się w przepychu.

Najwięcej form kominkowych pojawia się w XVIII w. To czas kiedy są one najbardziej zróżnicowane artystycznie, zanika ich funkcja użytkowa a najważniejszą ich cechą jest dekoracyjność.  Nad nimi pojawiają się piękne lustra w złoconych ramach czy wielkie panneau. Rokokowe kominki spotyka się nie tylko we Francji ale również w Łańcucie. Jednak już około połowy XVIII w. ustępują one nowym formom- klasycyzmowi Ludwika XVI. Kominek staje się prosty, posiada niewielkie wymiary i zdobiony jest brązami. Do ich wykonania  używa się białego czy zielonkawego marmuru a wśród najwybitniejszych rzeźbiarzy są Boizot, Couvet, Thomirea Forestieta, Feucherea.

We wnętrzach empirowych kominek podobnie jak w poprzednich epokach był elementem kompozycyjnym i umieszczano go na osi wnętrza. Zdobiły go bogate rzeźbienia, kariatydy, czy sfinksy a nad nim wisiało duże lustro. W XIX wieku powróciła ponownie funkcja użytkowa kominka, w drugiej kolejności dopiero był elementem dekoracyjnym.

W Europie zachodniej kominek jest nadal elementem nawiązującym do tradycji i symbolem pozycji społecznej, dlatego też jest bardzo częstym elementem architektury wnętrz. 
W Polsce ponownie staje się powszechny, a wspaniały świat historycznych kominków poznać można w takich miejsca jak łańcucki Zamek.

Zapraszamy do obejrzenia filmu na naszym kanale na You Tube

Skorzystaliśmy z Katalogu Wystawy Aliny Czajkowskiej-Ważny Przybory kominkowe