ZYGMUNT III WAZA (1566-1632)
Urodził się 20 czerwca 1566 roku, jako syn polskiej królewny Katarzyny Jagiellonki i króla Szwecji Jana III Wazy, wnuk Zygmunta Starego i Bony Sforzy. Został wybrany na króla polski po śmierci Stefana Batorego w 1587 roku w drodze wolnej elekcji.
Pierwsze lata rządów Zygmunta III Wazy wypełniły starania o koronę szwedzką. Po śmierci swego ojca w 1592 roku, panującego w Szwecji, został formalnie królem tego kraju, wynikiem czego była unia personalna polsko-szwedzka.
Zygmunt III był zwolennikiem kontrreformacji, będąc pod
wpływem jezuitów między innymi Andrzeja Boboli czy Piotra Skargi był nietolerancyjny
wobec różnowierców, dążył do ściślejszej współpracy z papiestwem i katolickimi Habsburgami,
czego wynikiem było zawarcie związku małżeńskiego z arcyksiężniczką Anną z
Habsburgów w1592 roku później jej siostrę Konstancję. W marcu 1596 roku przeniósł się wraz z dworem z Krakowa do Warszawy, przenosząc tym samym stolicę państwa.
W 1600 roku włączył do Rzeczypospolitej Estonię, co stało
się to powodem wkroczenia wojsk szwedzkich do Inflant. Rozpoczęła się wojna,
tocząca się z przerwami od 1601 do 1629. W pierwszej jej fazie doszło do kilku
spektakularnych zwycięstw: pod Kokenhausen (1601), pod Białym Kamieniem (1604)
i pod Kircholmem (1605). Ostatecznie jednak pierwsza faza wojen
polsko-szwedzkich okazała się dla Rzeczypospolitej niekorzystna.
Władca był człowiekiem pracowitym, wielce pobożnym, charakteryzującym się wewnętrzną dyscypliną. Jego zainteresowania oscylowały wokół alchemii, której poświęcał wiele uwagi.
Interesował się wieloma dziedzinami sztuki, jak malarstwo
czy złotnictwo. Uwielbiał tańczyć, czy jeździć na łyżwach. Interesowała go
pomonologia, czego dowodem było szczepienie młodych drzewek. Jego
zainteresowania według współcześnie mu żyjących, daleko wykraczały poza rolę
władcy, co powodowało, że uznawany był za dziwaka.
Wybranie Zygmunta III Wazy na króla polski, spowodowało awans i umocnienie pozycji rodu Lubomirskich, którzy wykorzystali kryzys magnaterii na przełomie XVI/XVII wieku. Znacznie wzrosła pozycja Sebastiana Lubomirskiego, pełniącego funkcję żupnika solnego od 1581 roku. Staje się on stronnikiem króla, co objawia się w jego nowych nominacjach na kasztelana małogoskiego (1591), bieleckiego (1598) i wojnickiego (1603). Jego syna Stanisława Lubomirskiego, budowniczego łańcuckiego zamku z królem łączyły już relacje bardzo chłodne.
Skorzystaliśmy ze streszczenia rozprawy doktorskiej Artura Goszczyńskiego, Lubomirscy w systemie politycznym Rzeczypospolitej za panowania Zygmunta III i Władysława IV, 2018
Komentarze
Prześlij komentarz