Pod suknią cz.I

Suknia ze zbiorów Victoria and Albert Museum
fot. J.Kamińska

Wyznacznikiem zmian w XVIII wiecznej modzie była między innymi szerokość i kształt spódnicy, który zależał od noszonego pod nią stelaża czyli rogówki.

 Składa się ona z 3 do 8 obręczy najczęściej wykonanych z fiszbinu, rzadziej z wikliny, cienkiej stali czy pikowanego włosia i zapewniała atrakcyjny układ fałdów oraz pozwalała na eksponowanie wzoru tkaniny. We Francji stelaże z połączonych taśmami obręczy zwano panier ( od słowa koszyk a także klatka w której trzymano drób) i pojawiły się w modzie w drugiej dekadzie XVIII w., w Polsce w latach trzydziestych. Jak pisze  Małgorzata Możdzyńska-Nowotka w Historii Mody Balowej pod wpływem angielskich spódnic usztywnionych obręczami udoskonalone panier miały obręcze naszyte na spodnią spódnicę z gładkiej tkaniny ( gumowanej bawełny lub jedwabnej tafty). Rogówka była kosztownym i luksusowym elementem ubioru, dlatego zdarzało się, że drogie fiszbiny zastępowano wikliną lub sitowiem. Takie rozwiązanie było oczywiście mniej wygodne i nie tak trwałe, trzcinę często poprawiano. W początkach XVIII w. rogówki miały niewielkie rozmiary, przybierały kształt dzwonu lub stożka, po czym stopniowo obwód obręczy rósł tworząc kopułę o obwodzie do 3,5 metra, w latach 40. XVIII obręcz ma kształt owalny a lata 70. XVIII w. to maksymalny rozmiar spódnicy dostosowany do wypiętrzonej fryzury. Na co dzień zakładano mniejsze okrągłe rogówki. Jak pisze ksiądz Jędrzej Kitowicz  była to spódnica […] na trzech obręczach z wielorybiej kości obszyta […] Te obręcze nie były okrągłe jak na beczce , ale spłaszczone do podługowatości na kształt wanny owalnej.
Konstrukcje te nastręczały wiele trudności, dla przykładu szerokie panier dam doskonale zasłaniały widoczność w teatrze, były niewygodne podczas podróżowania karetą czy siadania przy stole, kiedy przybierały kształt balonu, zagrażając sąsiadom. W Polsce rogówkę mogły nosić szlacheckie, senatorskie i im służące panny, wyjątkiem były warszawskie mieszczki. Rozmiar rogówki zmniejsza się w latach 80 XVIII w.  by w końcu ustąpić miejsca niewielkim wałkom przywiązanym z tyłu na biodrach, które podtrzymywały tył spódnicy.BL 

 skorzystaliśmy z  książki Małgorzaty Możdzyńskiej-Nawotka, Od zmierzchu do świtu- Historia Mody Balowej