Wielki Czwartek zwany Cierniowym

Sław języku tajemnicę Ciała i Najdroższej Krwi

którą jako Łask Krynicę wylał w czasie ziemskich dni

Ten co Matkę miał Dziewicę Król narodów godzien czci.

                                                            Św. Tomasz z Akwinu

We wczesnym okresie chrześcijaństwa Wielki Czwartek był dniem pojednania z grzesznikami, odprawiano w tym dniu trzy Msze: dla pojednania grzeszników z Kościołem, dla poświęcenia olejów oraz dla ludu. W kościele katolickim dzień ten jest obchodzony jako pamiątka ustanowienia sakramentu kapłaństwa i Eucharystii podczas Ostatniej Wieczerzy.

Wielki Czwartek rozpoczyna Triduum Paschalne, podczas przeistoczenia w czasie Mszy św. zamiast gongu, słyszymy klekot kołatki.

W niektórych kościołach odbywa się obrzęd obmycia nóg, na pamiątkę zdarzenia z Wieczernika kiedy Jezus umył nogi swoim uczniom. 
W polskiej tradycji był zwyczaj obmywania nóg starcom przez królów i biskupów a jednym władców, który go podtrzymał był Zygmunt III Waza. Za króla Stanisława Augusta Poniatowskiego zdarzyło się, że każdy z dwunastu starców miał po sto lat. Z opisu ks. Jędrzeja Kitowicza dowiadujemy się, że każdy ze starców otrzymywał szaty, łyżkę, nóż i srebrne grabki* oraz dukat, sadzano ich  do stołu, a król i dworzanie im usługiwali.

Lavanda dei piedi alla corte pontificia
(Obmywanie nóg przez Papieża w Wielki Czwartek)
akwaforta, Rzym I poł. XIX w.
źródło: polona.pl

Po zakończeniu Wieczerzy Najświętszy Sakrament przenosi się do ciemnicy zwanej ołtarzem wystawienia, gdzie adoruje się go do późnych godzin nocnych i przez cały Wielki Piątek. Podczas przenosin Najświętszego Sakramentu śpiewa się hymn św. Tomasza z Akwinu Sław języku tajemnicę. 

Początkowo, hostię konsekrowaną w Wielki Czwartek przechowywano w zakrystii lub w innym bezpiecznym miejscu, jednak od VIII w., aby umożliwić wiernym adorację Ciała Jezusa, składano ją – owiniętą w dwa kawałki płótna – na ołtarzu. 
Od IX w. natomiast urządzano specjalny ołtarz, na którym zapalano 6 świec, i ta tradycja 6 świec, które mają się palić przy Najświętszym Sakramencie w Wielki Czwartek pozostała do dziś.
 Wiadomo też, że co najmniej od XII w. przenoszono chleb Eucharystyczny do innego niż zwykle tabernakulum, skąd prawdopodobnie wzięła się później praktyka umieszczania na stałe tabernakulum przy bocznych ołtarzach. 
Po zakończeniu Mszy św. obnaża się ołtarz, zdejmując, krzyż, mszał  lichtarze i  denudatio altaris (obrus). Gest ten symbolizuje koniec wieczerzy, odarcie Chrystusa z szat przed sceną ukrzyżowania,  bowiem ołtarz jest symbolem Chrystusa. 
Niegdyś zachowywano także zwyczaj zmywania mensy ołtarzowej wodą z winem na znak, iż z serca Jezusa wypłynęły krew i woda. Tabernakulum w tym dniu pozostaje otwarte i puste, gaśnie wieczna lampka.

Po powrocie z kościoła, na pamiątkę Wieczerzy Pańskiej w polskich domach jedzono tajnię, to jest postną kolację, po której nie zbierano naczyń i zostawiano resztki potraw, wierzono, że nocą przybywają dusze zmarłych aby się posilić. W przeszłości dla wielu Polaków w  był to ostatni posiłek aż do śniadania wielkanocnego. BL

Skorzystaliśmy z H.Szymanderskiej Polskie Tradycje Świąteczne oraz portalu liturgia.pl